Yasin PEKEROĞLU | Danışman & Eğitmen & Yazar

 

Ev Kazalarına Yönelik Güvende Olmanın Yolları

 

Evlerimizde çoğu zaman farkında olmadan bir dizi tehlikeyle yaşamaktayız. Oysa tehlikenin bazen bir unutkanlık veya bir etkileşim sonucu öngörülemeyecek boyutta sonuçlar doğurduğu bilinmektedir.  

Kapsamlı olarak ev kazalarına ait istatistiki bilgi olmamasına rağmen çevremizde veya kitle iletişim araçlarından öğrendiğimiz ev kazaları çokluğu ve oluşları itibariyle şaşırtıcı boyuttadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre kaza nedeniyle ölüm vakalarının dörtte biri evlerde meydana gelmektedir. Nitekim ülkemiz için de bu rakam telaffuz edilmektedir. Toplumsal olarak düşünüldüğünde tüm ev kazalarında hüzün ve maddi kayıplar söz konusudur.  Oysa ya olursa gözüyle baktığımızda çok basit tedbirler veya değişikliklerle güvenliğin sağlanabileceği göz ardı edilmemektedir.  

Tıpkı işyerlerimizde sürekli tedbir alma arayışı içinde olan iş güvenliği uzmanlarının risk değerlendirmesi yaptığı gibi evimizin güvenlik uzmanı olabiliriz. Çünkü işyerlerinde yaşanan kaza başlıkları neredeyse evlerimizde de yaşanabilmektedir. Örneğin takılı unutulmuş bir elektrik bağlantısı sonucu gerilime maruz kalma, ekli ve güvensiz elektrik kabloları, acil aydınlatma (el feneri, ışıldak vb.) eksikliği gibi takılma, düşme, yanma, yaralanma, zehirlenme, sıkışma, çarpma, kesik, yetersiz havalandırma, kaygan yüzeyler, sabit olmayan mobilya/dolaplar, devrilme, neredeyse uzuv kaybı veya ölümle sonuçlanabilecek çeşitli vakaların olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bahsedilmeye çalışılan kazalara maruz kalmamak için evlerde gerekli tedbirler alınmalı ve dikkatli olunmalıdır.  

Makale fazla ayrıntıya girmeden ve temel öngörü çerçevesinde; genel ve çocuklu aileler başlıkları altında değerlendirilmiştir. Kısaca alınması gereken tedbirler maddeler halinde ve öneri niteliğinde ifade edilmiştir. Aslında beklenti her iki durumun da ön planda tutulmasıdır. Dış çevre koşulları (bahçe, ortak alanlar, havuz vb.) bu makale kapsamı dışındadır.

Genel anlamda evlerimizde alınması gereken tedbirler:
Her şeyden önce temel ilk yardım konusunda bilinçli olunmalıdır.
Evlerimizin enerji sisteminin bir parçası olan kaçak akım rölesinin (artık akım anahtarı) olması sağlanmalıdır.
Ev içinde hareket alanı geniş, engelsiz, kapılarda eşik olmaması sağlanmalıdır.
Balkon, veranda, merdiven korkulukları yeterli yükseklikte, araları sık ve düşme önleyici olmalıdır.
Çatılara mümkün olduğunca çıkılmamalıdır. Yapılacak her türlü çalışma yetkili kişilerce yapılmalıdır.
Evin tamamında gözü yormayan optimum ışık kullanılmalıdır.
Ocak üzerindeki raflarda sık kullanılan malzemeler bulundurulmamalıdır.
Ocak yakınında havlu, tencere tutamağı, perde vb. olmamalıdır.
Soba boru ve bacaları yanı sıra kombi bakımları düzenli olarak yaptırılmalıdır.
Klimaların bakımı ve filtreleri mutlaka yılda bir kontrol ettirilmelidir.
Her evde mutlaka yangın söndürme cihazı, mutfaklarda da yangın battaniyesi bulundurulmalıdır.
Elektrik yangınlarına asla su ile müdahale edilmemelidir.
LPG ve doğalgaz tipine uygun mutlaka ilave olarak gaz algılama dedektörü bulundurulmalıdır.
LPG tüplerinin kontrolünde açık alev kullanılmamalıdır.
LPG tüplerinin hortumu birbuçuk metre uzunluğunda olmalı ve en fazla iki yılda bir değiştirilmelidir.
Boş LPG tüpleri evde, çatıda, bodrumda muhafaza edilmemelidir.
Duman dedektörü olan yapılarda düzenli kontrolleri yapılmalıdır.
Yatakta sigara içilmemelidir.
Perde değişikliklerinde (asma, çıkarma) uygun merdiven kullanılmalıdır.
Olası bir depreme karşı dolap, kitaplık vb. büyük hacimli mobilyalar duvara iyi sabitlenmiş olmalıdır.
Yemekler daima duvara yakın ocak gözlerinde pişirilmeli/ısıtılmalıdır.
Tüm yiyecek ve içecekler uygun ambalaj veya kaplarda saklanmalıdır.
Temizlik malzemesi olarak kullanılan çamaşır suyu ve tuz ruhu bir arada olmamalı ve solunmamalıdır.
Balkon veya cam önlerinde saksı vb. konulmamalıdır.
Tüm kimyasal içerikli malzemeler mutlaka etiketli olmalıdır.
Yiyecek, içecek, ilaç, kimyasal vb. malzemelerin etiketlerine, son kullanma tarihlerine özen gösterilmelidir.
Enerji bağlantısı olan kurutma makinası, ısıtıcı vb. elektrikli ev aletleri prize takılı bırakılmamalı, sıvı teması olan alanlarda olmamalıdır.
Kırık, hasarlı elektrik kablo ve malzemeleri kullanılmamalı, asla tamir edilmemelidir.
Evde benzin, tiner vb. kimyasal madde bulundurulmamalıdır. Isı kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
Banyoda zemin kayganlığına karşı tedbir alınmalıdır.
Vantilatörlerin koruma kalkanı olmalıdır.
Balkon ve ana giriş kapısının olası bir yangın veya kaçmayı gerektirecek haller için arkalarına ağır vb. malzeme konulmamalıdır.
Cep telefonları sürekli olarak şarjda bırakılmamalıdır.
Evler her gün havalandırılmalıdır.

Çocuklu ailelerde alınması gereken tedbirler:
Çocuklar evde asla yalnız bırakılmamalıdır.
Çocukların ısıtıcı yüzeylere yakın yatmaları engellenmelidir.
Balkon korkulukları çocukların sarkamayacağı şekilde olmalıdır.
Kapı, balkon vb. alanların kilitleme sistemleri uygun olmalıdır. Kapı arkalarında anahtar bırakılmamalıdır.
Açıkta ilaç, kimyasal madde, sivri, kırık, hasarlı oyuncak, iğne, bıçak, taneli gıda maddeleri, makas, cıvata, çivi, makyaj ve tıraş malzemeleri, bozuk para, küçük el aleti, düğme gibi cisim veya malzeme bırakılmamalıdır.
Mutfak ve banyoda temizlik malzemeleri çocukların erişimine engelli olmalıdır.
Özellikle soba yanan odalarda çocuklar uyumaya bırakılmamalıdır.
Çocukların yanında sigara içilmemelidir.
Oyuncak seçimleri daima yaş grubuna uygun ve boyaları toksik olmamalıdır.
Çöp kutularının kapağı sıkı ve kapalı olmalıdır.
İlaçların saklandığı ilk yardım çanta/dolaplar çocukların ulaşamayacağı yerde olmalıdır.
Olası bir zehirlenme halinde mutlaka ilaç kutusu, ambalajı veya prospektüsü sağlık birimlerindeki ilgililere gösterilmelidir.
Kıvılcım kaynakları (kibrit, çakmak vb.) açıkta bırakılmamalıdır.
Dolap vb. kapaklarının kapalı tutulması sağlanmalıdır.
Kırılabilir malzemeler dolaplarda olmalıdır.
Dış kapı daima kilitli olmalıdır.
Elektrik prizlerinin kapaklı veya çocuk emniyet sistemli olması sağlanmalıdır.
Mobilya ve sandalyeler pencere önlerinden uzakta olmalıdır.
Ütü ve sehpası ütüleme süresince çocuklardan uzak olmalıdır.
Mikrodalga fırınlarda plastik içerikli malzemeler kullanılmamalıdır.
Bebek yiyecekleri mikrodalga fırınlarda ısıtılmamalıdır.
Bebek elbiselerinde, oyuncaklarında, emziklerde kurdele, çengelli iğne, kravat vb. kullanılmamalıdır.
Yüksek bebek sandalyelerinde mutlaka emniyet kemeri olmalıdır.
Sıcak bir şey yerken, içerken bebek kucakta olmamalıdır.
Şömine köşe ve kenarları güvenli hale getirilmelidir.
Sıcak sıvılar çocuk erişimine uzak olmalıdır.
Çocuklar için uygun oyun alanı olmalıdır.
Banyo, tuvalette birikmiş su kap veya kovaları olmamalıdır.
Çocukların uyudukları alana yakın bir yerde sürekli yanan bir aydınlatma kaynağı (gece lambası) olmalıdır.
Pencerelerde çocuk kilidi olmalıdır.
Örtülü masa ve sehpalarda cam vazo vb. malzemeler bulundurulmamalıdır.
Kullanılan sıcak su ısısı en fazla elli derece civarında olmalıdır.
Halıların kayması engellenmelidir.
Evdeki tüm sert ve keskin köşelere karşı tedbir alınmalıdır.
Maytap, çatapat, yayla kurulan veya ucu sivri aparatlardan oluşan oyuncakların çocukların kullanmasına izin verilmemelidir.

Ve unutulmaması gereken her ne sebeple olursa olsun olası bir ev kazasında kendi güvenliğimizi göz ardı etmeden dikkatli davranışlar sergilenmeli, mutlaka destek alınmalı veya bir şekilde başkalarının yardımı talep edilmelidir. Yine unutulmaması gereken bir husus ise sağlık konularında ALO 112, yangın konularında ALO 110 ve asayiş konularında ise ALO 155 aranmalıdır.  Ev kazasının adli vaka olması halinde; aile bireylerinin, çocuğunun veya komşusunun zarar görmesi sonucu kazaya sebep olanların, dikkat ve tedbirsizlik nedeniyle hukuki soruşturmaya tabi olabileceği de asla unutulmamalıdır.

 

 

Bu makale (Sence Dergisi,Nisan 2015, Sayı:7, Sayfa:36-39, Türk Büro-Sen Yayınları ) yayımlanmıştır.